عبارت "مایت یا هیره یا گرد و غبار خانگی" به تعداد کثیری از مایت های میکروسکوپی اطلاق می گردد که در گرد و غبار موجود در خانه ها یافت می شوند.
سه گونه مایت درماتو فاگوئیدز فارینا (Dermatophagoides farinae) و درماتو فاگوئیدز پترونیسینوس (Dermatophagoides pteronyssinus) و یوروگلیفوس ماینه ای (Euroglyphus maynei) به وفور یافت می شوند و در عین حال در سراسر جهان مهمترین آلرژن های منتهی به آسم و رینیت مقاوم محسوب می گردند.
پوسته خارجی و دستگاه گوارش مایت حاوی مهترین آلرژن ها که در عین حال دارای واکنش متقابل بالایی هستند می باشد. مایت از پوست ریخته شده انسان تغذیه کرده و در محیط ثابت و بی حرکت خانه ها پرورش می یابند.
مایتهای گرد و غبار در تشک تختخواب، جایی که یک سوم زندگی خود را در آنجا می گذارند، و دیگر محیط های گرم و مملو از گرد و غبار رشد می یابند.
آنها به رطوبت نسبی حساس بوده و در رطوبت 60% و پایین تر رشدشان متوقف شده و می میرند.
رینیت آلرژیک دائمی در اغلب موارد در اثر آلرژی به مایت گرد و غبار خانگی عارض می شود و در تعداد قابل توجهی از موارد، آسم با رینیت همراه است.
از آنجا که مایتها در مکانهای متعددی در سرتاسر خانه زندگی کرده و رشد می کنند، کاهش دادن تعداد آنها دشوار بوده و از بین بردنشان غیرممکن است.
نتایج مطالعات نشان می دهد که استفاده از مایت کش ها (محصولاتی که برای کشتن مایت گرد و غبار خانگی بکار می روند) و برنامه های گسترده کنترل محیطی مبتنی بر اتاق خواب می تواند در کاهش علائم رینیت اثربخش باشد.
با اینهمه اقدامی که در کاهش علائم آسم سودمند باشد هنوز یافت نشده است.
رابطه بین مایت و درماتیت آتوپیک برای مدتها موضوعی بحث انگیز بوده است؛ هر چند شواهدی دال بر وقوع درماتیت آتوپیک در اثر تماس با آلرژنهای هوازاد مانند مایت وجود دارد.
مایتهای انبار بطور شایعی در انبارهای غلات، خوراک دام، آسیاب آرد و انبارهای پنیر یافت می شوند و البته صنعت شیرینی پزی و نانوایی ها نیز از هجوم آنها بی نصیب نمی مانند.
مهمترین مایتهای انبار عبارتند از آکاروس سیرو (Acarus siro) که عموماً درون غلات زندگی می کند؛ لیپیدوگلیفوس دیستراکتور (Lepidoglyphus destructor)، مایت مواد غذایی که در سرتاسر دنیا روی سطح غلات و پیرامون پسماندها پیدا می شود؛ و تیروفاگوس پوتریسنتای (Tyrophagus puutrescentiae)،مایت کپک که برای رشد خود نیازمند شرایط گرم و مرطوبتر و غالباً توأم با قارچها می باشد. مایت های انبار اغلب در بروز عارضه آسم و رینیت شغلی دخیل هستند.
همچنین نشان داده شده که سوسکها یکی از علل مهم حساسیت زا، بویژه در خانه های محلات فقیر شهری آمریکا می باشد. در اروپا، اهمیت بالینی آلرژی به سوسک همچنان موضوعی بحث انگیز است. شایع ترین گونه های سوسک عبارتند از گونه آمریکایی ( Periplaneta Americana ) و گونه آلمانی ( Blattella germanica ). آلرژنهای سوسک از منابع متنوعی مانند بزاغ، مدفوع، ترشحات، پوست اندازی و مرده سوسک نشأت می گیرد. آلرژن های سوسک نه تنها در خانه ها بلکه در مکانهای عمومی مانند مدرسه نیز کشف شده اند. همچنین در خصوص سوسک، اقدامات اجتنابی تا اندازه ای سودمند واقع می شوند.
آنژیوادم ورم عمقی کوتاه مدتی است که می تواند هر جایی از پوست ایجاد شود.
ورم های آنژیوادم پوستی معمولاً در مقایسه با کهیر کمرنگتر و بیشتر دردناک هستند تا خارش دار و عموماً نسبت به کهیر های سطحی، دوام طولانی تر و اغلب چند روزه دارند.
آنژیوادم همچنین می تواند غشاء های مخاطی دهان و اندامهای تناسلی ایجاد شود و در موارد نادر، می تواند روده ها و مثانه را تحت تاثیر قرار داده و بدون آنکه قابل رؤیت باشد به واسطه انسداد، موجب بروز درد شود.
آنژیوادم می تواند یکی از علایم همراه کهیر باشد البته زمانی که در اثر آزاد شدن هیستامین از ماست سلها تظاهر نماید و به همان درمان های کهیر پاسخ دهد.
آنژیوادم همچنین می تواند یکی از ویژگیهای آنافیلاکسی باشد، در صورتی که داخل گلو رخ دهد ممکن است موجب خفگی شود.
با اینهمه، اگر آنژیوادم بدون کهیر روی دهد ممکن است در اثر واسطه شیمیایی کاملاً متفاوتی به نام برادی کینین تظاهر نموده باشد.
آنژیوادم وابسته به برادی کینین می تواند موجب درد شکمی یا ورم گلو شود که این دو نیازمند درمان های کاملاً متفاوت از درمان کهیر هستند.
پزشکان سعی می کنند از شرح حال بیمار دریابند که آیا آنژیوادم با کهیر یا بدون آن روی داده است؛ زیرا این مطلب به آنها کمک می کند تا بفهمند ورم ها در اثر هیستامین بوجود آمده است یا برادی کینین؛ که البته تشخیص این مطلب نیز دشوار است.
بخشی از بیماران مبتلا به آنژیوادم ناشی از برادی کینین، این وضعیت خود را به ارث خواهند گذاشت که آنژیوادم ارثی نامیده می شود.
در حال حاضر سه نوع آنژیوادم با یافته های آزمایشگاهیِ متفاوت شناخته شده اند (نوع اول، دوم و سوم).
حدود 50 درصد از کودکانی که از والدین مبتلا به دنیا می آیند در معرض ابتلا به این نقص ژنتیکی قرار دارند که به موجب آن، عملکرد یکی از مهار کننده های مهم آنزیم که مسئول کنترل چندین گذرگاه ضروری برای حفظ سلامت است، در آنها کاهش می یابد.
تشخیص آنژیوادم اصولاً بالینی است؛ البته درک علت آنژیوادم نیازمند تست های آزمایشگاهی است تا نوع خاص ناهنجاری پایه، هنگامی که کینین موجب بروز ورم می شود، مشخص گردد.
سه نوع آنژیوادم ارثی در حال حاضر شناخته شده اند و برخی انواع کمتر شایعِ کمبود مهار کننده C1 استراز را می توان گاهی اوقات در بیمارانی که مبتلا به دیگر انواع بیماری که ارثی نیستند شناسایی نمود.
ساده ترین و بهترین تست غربالگری برای تمامی انواع آنژیوادم ذکر شده، اندازه گیری سطح یک پروتئین در خون است که کمپلمان C4 نام دارد. سطح این پروتئین در تمامی انواع آنژیوادم ارثی، به استثنای نوع III، به اندازه قابل توجهی کاهش می یابد خواه بیماری فعال باشد یا غیرفعال.
علت آنژیوادم در اکثر بیمارانی که کهیر نمی زنند معمولاً ناشناخته است و بهمین دلیل بیماری آنها ایدیوپاتیک (ناشناخته) نامیده می شود. خوشبختانه اکثر بیماران مبتلا به آنژیوادم ایدیوپاتیک به درمان های کهیر ناشی از هیستامین پاسخ می دهند.
درمان آنژیوادم
حملات آنژیوادمِ ناشی از کمبود برادی کینین می توانند مکرراً یا به ندرت صورت گیرند؛ البته این حملات در کودکی آغاز می شوند و ممکن است به واسطه انسداد روده ها با درد شکمی شدید همراه باشند لذا در مواردی که سابقه خانوادگی برای تشخیص صحیح وجود ندارد اغلب دیر هنگام تشخیص داده می شوند.
دغدغه مهمتر بیماران مبتلا به این عارضه دانستن این مطلب است که ورم های ایجاد شده ممکن است به شدت گلو را تحت تاثیر قرار دهند به نحوی که درمان فوری، برای به حداقل رساندن خطر خفگی مورد نیاز باشد.
تا همین اواخر، بهترین درمان، تزریق فوری مهار کننده C1 خالص شده به روش داخل وریدی بوده است تا جایگزین پروتئین مفقود گردد. مهار کننده نسبتاً جدیدِ برادی کینین در حال حاضر موجود است که با شروع حمله به زیر جلد تزریق می شود. بنظر می رسد که این مهار کننده به خوبیِ مهار کننده C1 عمل می کند هر چند مطالعاتی برای مقایسه این دو درمان هنوز صورت نگرفته است.
بیمارانی که مبتلا به حملات مکرر آنژیوادم ارثی می باشند غالباً داروهایی را برای پیشگیری از این حملات مصرف می نمایند هر چند هنوز اقدام کاملاً پیشگیرانه ای وجود ندارد. در حال حاضر می دانیم که خانم هایی که تحت درمان های هورمون استروژن قرار دارند بیشتر در معرض خطر آنژیوادم قرار دارند و به آنها توصیه می شود که در صورت امکان درمان جایگزین بیابند.
برخلاف آنژیوادمِ ناشی از برادی کینین؛ آنژیوادم (ناشی از هیستامین) ایدیوپاتیک در حالت اضطراری به خوبی به آدرنالین (اپی نفرین) پاسخ می دهد. غالباً درمان با آنتی هیستامین ها و استروئیدها صورت می گیرد. با اینهمه استروئید ها را باید تنها در دوره های کوتاه مدت بکار برد تا خطر عوارض جانبی به حداقل برسد؛ آنتی هیستامین ها گاهی اوقات به تنهایی برای جلوگیری از آنژیوادم کافی نیستند و بهمین دلیل غالباً درمان های دیگری نیز اعمال می شوند.
هر چند در حال حاضر درمان های موثری برای مواقع اضطراری وجود دارد اما این وضعیت همچنان می تواند برای بیماران استرس زا باشد زیرا حملات، غیر قابل پیش بینی هستند و ممکن است کمک های پزشکی به سرعت و بدون هشدار قبلی مورد نیاز واقع شوند.
از آنجا که حملات شدید آنژیوادمِ ناشی از برادی کینین و هیستامین که گلو را درگیر میکنند نیازمند تزریق فوری دارو هستند باید به بیماران آموزش داد تا خودشان درمان را اداره نمایند و در مدیریت موثرِ حالت اضطراری اعتماد به نفس کسب نمایند.
اگر چه حملاتِ دارای شدت کمتر با گذشت چند روز بطور طبیعی فروکش می نمایند اما اگر علائم روی صورت باشند احساس ناراحتی و خجالت را سبب شده و ممکن است دلیلی برای غیبت چند روزه از محل کار یا مدرسه گردند.
آلرژی تماسی به واکنش های آلرژیک ناخواسته پوست، دهان یا اندام های تناسلی در اثر تماس مستقیم با آلرژنها گفته می شود.
واکنش های ناخواسته به آلرژنها که به طریقی دیگر مانند تنفس، خوردن یا تزریق وارد بدن می شوند آلرژی تماسی محسوب نمی شوند هر چند پاسخ ایمنی مشابه بوده و پوست را درگیر سازد.
دو نوع عمده آلرژی تماسی وجود دارد: کهیر تماسی و درماتیت تماسی.
آنچه باعث پیچیدگی بیشتر می شود این است که هر دو این الگوها، خواه توسط سیستم ایمنی بوجود آمده باشند یا نه، مشابه بنظر می رسند.
در کهیر تماسی، در اثر واکنش بین آلرژن و پروتئین ایمنی خاصی بنام IgE که روی ماست سلهای تخصصی پوست قرار دارد هیستامین موجود در ماست سلها آزاد شده و موجب ورم خارش دار می گردد.
کهیر غیر آلرژیک نیز در اثر نفوذ مستقیم مواد شیمیایی (مانند هیستامین موجود در خار گزنه) یا جذب مواد شیمیایی (مانند طعم دهنده غذاها یا نگهدارنده ها در مواد آرایشی) تظاهر می یابد.
درماتیت تماسی نیز علت های آلرژیک و غیر آلرژیک دارد.
برخلاف کهیر تماسی که کم و بیش بلافاصله پس از تماس با ماده مسبب ایجاد می شود، درماتیت تماسی مدتی طولانی تر پس از مواجهه با ماده مسبب (معمولاً چند ساعت یا چند روز بعد) تظاهر می یابد.
در درماتیت تماسی آلرژیک، مواد شیمیایی یا پروتئین ها از طریق پوست نفوذ می یابند و متعاقباً سلولهای ایمنی خون که لنفوسیت نام دارند به سوی پوست جذب می شوند. این حالت زمانی روی می دهد که لنفوسیت ها به واسطه مواجهه های قبلی با ماده شیمیایی یا پروتئینِ مسبب، فعال شده باشند و بتوانند آن ماده شیمیایی یا پروتئین را در میان تعداد انبوهی از مواد دیگر شناسایی کرده و موجب التهاب شوند.
برخی از متداولترین آلرژنهایی که موجب درماتیت تماسی می شوند عبارتند از نیکل، کوبالت، پتاسیم دی کرومات، مواد شیمیایی بکار رفته در تولید لاستیک، رنگ موهای دائمی، میکروب کش های زیستی که در لوازم آرایشی بکار می رود، مواد آرایشی و برخی کرم های پوست، برخی آنتی بیوتیک های موضعی و عطرها.
درماتیت تماسی غیر آلرژیک، درماتیت تماسی تحریکی نامیده می شود و در اثر نفوذ مواد شیمیایی به لایه بیرونی پوست (قشر شاخی) که همانند سدی طبیعی عمل می کند روی داده و به شکل التهاب اگزماییِ موضعی تظاهر می یابد.
عملکرد سدی پوست برای سلامت انسان اهمیت بسزائی دارد. این عملکرد ممکن است در اثر مواجهه مکرر با موادی که چربی های طبیعی پوست را از آن خارج می سازند آسیب ببینند (مانند شوینده ها، صابون ها و حلال هایی که در بسیاری از خانه ها و محصولات مراقبت پوست یافت شده و بصورت روزمره مورد استفاده قرار می گیرند).
در واقع، درماتیت تماسی تحریکی نسبت به درماتیت تماسی آلرژیک شیوع بیشتری دارد و در بیمارانی که زمینه اگزمای آتوپیک، آسم یا حساسیت بهاره دارند و نیز در بیمارانی که به مشاغل معینی مانند نظافت خانه، آرایشگری، پرستاری و مکانیکی مشغولند شایع تر است.
بیماران اغلب خودشان به وجود کهیر تماسی آلرژیک شک می کنند زیرا این عارضه ظرف چند دقیقه در محل تماس پوستی یا تماس مخاطی بوجود می آید و ظرف حدوداً 2 ساعت ناپدید می شود و با هر مواجهه جدیدی مجدداً تظاهر می یابد.
با اینحال، تشخیص طبی ممکن است چندان آسان نباشد زیرا برخی افراد آنچنان نسبت به آلرژن ها حساسیت دارند که کهیر همه جای بدن آنها را فرا می گیرد ( فقط در محل تماس پوستی رخ نمی دهد) و در موارد نسبتاً نادر نیز واکنش می تواند پیشرفت کرده و به آنافیلاکسی تبدیل گردد.
برعکس، کهیر تماسی غیر آلرژیک تنها در موضع تماس روی می دهد و امکان دارد با تأخیر تظاهر یابد.
اگزمای تماسی آلرژیک ممکن است در هر جایی روی پوست که با آلرژن تماس داشته است تظاهر یافته و گسترش بیابد. همانند کهیر تماسی آلرژیک، ضایعه پوستی (rash) نیز می تواند به خارج از ناحیه تماس گسترش یابد؛ با اینحال، هیچگاه منجر به آنافیلاکسی نمی شود.
اگزمای تماسی آلرژیک را می توان از روی میزان پراکندگی آن تشخیص داد زیرا این عارضه زمانی آغاز می شود که با آلرژن تماس صورت گیرد.
اگزمای دست دشواری های زیادی را سبب می شود؛ البته ما از عهده بسیاری از علت های بالقوه اگزما که شناسایی آنها و اهمیت شان دشوار است بر می آییم.
آلرژی می تواند ماه ها یا سالها پس از مواجهه با یک محصول ایجاد شود؛ سازنده نیز می تواند ترکیب شیمیایی محصول را تغییر دهد. بروز اگزمای تماسی تحریکی نیز متداول است.
اگزمای تماسی تحریکی تنها در مناطقی از پوست که تماس مکرر با ماده شیمیاییِ مسبب داشته است تظاهر می یابد.
تست پریک پوست، اندازه گیری IgE سرم مختص به آلرژن یا به کاربردن مستقیم ماده مظنون به پوست یا لب برای تأیید تشخیص کهیر تماسی آلرژیک بکار می رود.
تست پچ عملی است که طی آن، مواد گوناگونی (موادی که معمولاً علت این نوع آلرژی هستند و نیز موادی که در مورد شخص بیمار مورد ظن قرار گرفته اند) روی پوست پشت بدن بیمار گذاشته می شود تا التهابی در مقیاس کوچک، مشابه با اگزمایی که در بیمار تظاهر یافته ایجاد شود. تست های پچ به مدت 48 ساعت روی بدن نگه داشته می شوند و سپس برداشته می شوند. نتیجه نهایی پس از از 48 ساعت دیگر مورد ارزیابی قرار می گیرد.
شناسایی علت آلرژی تماسی بدین دلیل ضرورت دارد که بیمار بتواند تا حد امکان از آن اجتناب کند.
هنگامی که علت آلرژی نامعلوم است اغلب ضرورت می یابد واکنش آلرژیک با استفاده از دارو کاهش یابد.
هر چند کرم های ضد التهاب اغلب مورد استفاده قرار می گیرند ولی خیلی سودمند نیستند و حتی ممکن است خود موجب درماتیت تماسی آلرژیک شوند.
درماتیت تماسی آلرژیک به کمک کرم های استروئید و نرم کننده درمان می شود.
از دیگر درمان ها می توان به نور فرابنفش به همراه یک ماده شیمیایی به نام پسورالن (که به PUVA نیز معروف است) و یکی از مشتقات ویتامین A که به تازگی به بازار عرضه شده و ترتینوئین نام دارد برای درماتیت مقاوم دستها اشاره نمود.
نرم کننده ها به احیای عملکرد سدی پوست که آسیب دیده است کمک می کنند لذا باید آنها را تا هفته ها و حتی ماه ها پس از رفع درماتیت استعمال نمود. این امر به ویژه زمانی اهمیت دارد که درماتیت تماسی تحریکی با درماتیت تماسی آلرژیک همراه است.
تا همین اواخر آلرژی به لاتکس یکی از متداول ترین و معروفترین انواع کهیر تماسی محسوب می شد که افراد بسیاری را در صنعت و مراقبت های بهداشتی درگیر خود ساخته بود. بااین حال، اپیدمی آلرژی لاتکس در حال حاضر به دنبال اقدامات بهداشت عمومی در اجتناب از پروتئین موجود در لاستیک لاتکس طبیعی تحت کنترل درآمده است .هم اکنون نیز ممکن است بیماران مبتلا به آلرژی لاتکس، پس از مواجهه ناخواسته با لاتکس حین اقدامات بیمارستانی و دندانپزشکی، از واکنش آنافیلاکسی هراس داشته باشند.
درماتیت تماسی آلرژیک به مواد شیمیایی موجود در محصولات لاستیکی هنوز مشکل مهمی در سراسر جهان محسوب می شود.
آلرژی به محصولات مراقبت پوست مانند لوازم آرایشی و ضد آفتابها نیز برای افرادی که نمی توانند براحتی محصولات مناسب خود را پیدا کنند مشکل مهمی است؛ البته از آنجا که برچسب زدن روی محصولات آرایشی بهداشتی و محصولات مراقبت پوست در بسیاری از کشورها اجباری شده است پرهیز از ترکیبات خاص آلرژی زا برای این افراد آسانتر گشته است .
درماتیت تماسی شغلی نیز در گذشته مشکل عمده ای در حوزه بهداشت عمومی در جوامع صنعتی محسوب می شد ( و هنوز در برخی مناطق محسوب می شود) و موجب ناتوانی های اساسی، کاهش درآمد و بازنشستگی زودهنگام می شد.
کهیر یک عارضه شایع در جهان است که 10 تا 20 درصد افراد را در طول زندگی شان مبتلا می سازد.
ویژگی بارز کهیر، ورم های پوستی سطحی خارش دار به رنگ صورتی یا صورتی کمرنگ (Wheals) است که در حداکثر 50 درصد بیماران، با ورم های شدیدتر (آنژیوادم) پوست، دهان و ناحیه تناسلی همراه است.
ورم ها بسرعت و بدون بر جای گذاری اثری از خود ایجاد شده و سپس از بین می روند.
بیماران مبتلا به کهیر شدید همچنین ممکن است با علائم غیر اختصاصی مانند خستگی، احساس گرمای شدید، احساس درد یا سوء هاضمه دست به گریبان باشند.
کهیر و آنژیوادم دو علامت مهم از عارضه آنافیلاکسی است و برخی انواع کهیر، هر چند ندرتاً، به آنافیلاکسی تبدیل می شوند.
اکثر بیماران مبتلا به کهیر به سرعت بهبود می یابند ولی درتعداد اندکی از بیماران، ورم ها طی ماه ها یا سالها بصورت دوره ای تظاهر می یابد.
کهیر حاد تلقی کمتر از 6 هفته طول می کشد و اگر بطور مداوم بیش از 12 هفته به طول انجامد مزمن شناخته می شود.
هیستامین واسطه شیمیایی اصلی کهیر است. هیستامین یک ماده شیمیایی طبیعی است که بطور عادی در گرانول های موجود در سلولهای آلرژی (ماست سلها) پوست و دیگر بخش های بدن یافت می شود.
در عارضه کهیر، سلولها هیستامین را بسیار آسانتر از آنچه که باید آزاد می سازند لذا بخش مهمی از آزمایشهای اولیه، تلاش برای یافتن دلیل این امر است.
اغلب بر این باورند که کهیر، ناشی از آلرژی است ولی، در واقع، در کهیر حاد، معمولاً و در کهیر مزمن، تقریباً هیچگاه نمی توان علتی آلرژیک برای آزادسازی هیستامین پیدا کرد.
مهمترین ویژگی کهیر، بوجود آمدن و مرتفع شدن ورم هاست.
کهیر ها (wheals) تقریباً همواره خارش دار هستند و معمولاً ظرف یک روز یا کمتر قبل از اینکه در جایی دیگر از پوست پدید آیند، محو می شوند.
ورم های آنژیوادم اغلب دوام بیشتری داشته و ممکن است مایه ناراحتی بیشتری باشند.
ورم ها ممکن است خودبخود پدیدار شوند یا تنها پس از مواجهه با آغازگر های فیزیکی خاص مانند فشار مکانیکی یا تغییر دما تظاهر یابند. به همین دلیل است که کهیر را امروزه به دو نوع خودبخودی و تحریکی دسته بندی می کنند.
کهیر خودبخودی عموماً ظرف 24 ساعت محو می شود در حالیکه کهیر تحریکی_ البته به استثنای کهیر فشاری تاخیری - ظرف یک ساعت ناپدید می شود لذا میزان دوام ورم ها را می توان همچون نشانگری سودمند در تشخیصی طبی بکار برد.
بیمار ممکن است هر دو نوع کهیر را داشته باشد.
باید وضعیت های دیگری را که اندکی شبیه کهیر هستند ولی تشخیص طبی متفاوتی دارند مورد شناسایی قرار داد زیرا این وضعیت ها مستلزم تشخیص و درمان متفاوتی خواهند بود. این موارد شامل واسکولیت کهیری، آنژیوادم بدون کهیر، و برخی سندرم های بسیار نادر می باشند که کهیر یک جزئی از آنهاست.
علت کهیر باید رفع گردد یا درمان شود؛ البته اگر بتوان آن را کشف نمود.
متاسفانه در اغلب موارد بویژه در عارضه کهیر مزمن شناسایی علت ممکن نیست.
بنظر می رسد برخی از این بیماران، مبتلا به بیماری خود ایمنی باشند. در برخی دیگر نیز عارضه کهیر در اثر عفونت عارض می شود و در تعداد معدودی نیز عدم تحمل غذایی عامل تظاهر کهیر است و در مورد مابقی مبتلایان که علت کهیر در آنها ناشناخته است گفته می شود که به کهیر ایدیوپاتیک (ناشناخته) ابتلا دارند.
در حدود 20 درصد بیماران مبتلا به کهیر مزمن، بررسی ها وجود یک آغازگر را تأیید می کند که البته علت زیربنایی آن نیز نامعلوم است. دوری جستن از این آغازگر می تواند در تسکین علائم کهیر موثر باشد.
اغلب می توان عوامل تشدید کننده ای را شناسایی نمود که اگر چه خود باعث بوجود آمدن کهیر نشده اند ولی می توانند کهیرِ خودبخودی را تشدید نمایند.
این عوامل عبارتند از آسپرین و داروهای دیگر، عدم تحمل غذایی، عفونت های مجاری تنفسی فوقانی، گرمای بیش از حد، لباس های تنگ و حتی استرس.
به حداقل رساندن مواجهه با این عوامل تشدید کننده، کنترل دارویی کهیر را تسهیل می نماید.
برای بسیاری از بیماران، آنتی هیستامین ها بهترین درمان محسوب می شوند زیرا راه حلی ایمن و موثر برای خارش و ورم ها هستند. برای برخی بیماران مصرف دوزِ بیشتر از معمول آنتی هیستامین ها می تواند سودمند واقع شود.
کهیر بسیار شدید را گاهی اوقات می توان با دوره های کوتاه مدت قرص های استروئید یا تزریق استروئید درمان نمود درحالیکه کرم های استروئید معمولاً مؤثر نیستند.
عوارض جانبی قرص های استروئید چند هفته یا چند ماه پس از مصرف پدیدار شده و ممکن است شدید باشد؛ لذا از مصرف مستمر آنها باید خودداری نمود.
خوشبختانه داروهای گوناگون دیگری وجود دارد که می توان آنها را در صورت عدم ثمربخشی آنتی هیستامین ها بکار برد، من جمله داروهای مهار کننده سیستم ایمنی که بروز کهیرِ خود ایمنی را تعدیل می کنند.
مطالعات نشان داده است که کهیر می تواند بر بسیاری از جنبه های زندگی روزانه از جمله فعالیت های عمومی، اعتماد بنفس، نوع پوشش، کار، ورزش و روابط شخصی تاثیر نامساعد بگذارد.
برای برخی افراد مبتلا به کهیر، این محدودیت های سبک زندگی می تواند به اندازه علائم کهیر یعنی خارش و ظاهر ورم ها مهم و آزار دهنده باشد.
باید به بیماران اطمینان داشته شود که بیماری بطور طبیعی بهبود می یابد؛ البته پیش بینی اینکه چه مدت زمانی طول می کشد تا بهبودی حاصل شود ممکن نیست.
همچنین باید بیماران را آگاه ساخت از اینکه کهیر هیچگونه آسیب دائمی به بدن نمی زند و بیماران با گذشت زمان می توانند به بهبودی کامل خود دست یابند.
جنبه مثبت کهیر این است که گاهی اوقات می توان با انجام بررسی های صحیح، ویژگی های اولیه یک بیماریِ مرتبط مانند خودایمنی تیروئید را قبل از اینکه تبدیل به مشکل شود شناسایی نمود.
درمان و رفع علل کهیر می تواند این عارضه را تنها در تعداد معدودی از بیماران درمان نماید بعبارت دیگر اکثر بیماران مبتلا به کهیر باید از دارو استفاده کرده و از عوامل تشدید کننده کهیر اجتناب ورزند تا به هدف اصلی خود که کنترل علائم بیماری است نائل آیند.
گرفتگی بینی، عطسه، آبریزش و خارش بینی علائم بیماری رینیت است. شیوع رینیت شغلی نسبت به آسم شغلی سه برابر بیشتر است و اغلب همراه با ورم ملتحمه (خارش، آبریزش، تحریک و قرمزی چشمها) می باشد. عواملی که مسئول رینیت و آسم شغلی می باشند یکسان هستند و اکثریت بیمارانی که آسم شغلی در آن تشخیص داده شده مبتلا به رینیت شغلی نیز می باشند که معمولاً قبل از شروع آسم شغلی روی می دهد.
درماتیت شغلی یک از متداولترین آلرژی های شغلی بوده و باعث می شوند بیمار بسیاری از روزهای کاری خود را از دست بدهد. نشانه درماتیت شغلی حاد ، پوست قرمز، متورم و خارش دار است. در مرحله مزمن، پوست تاول می زند، ترشح می کند، پوسته پوسته می شود و ترک می خورد. عمده شغل هایی که در معرض این بیماری هستند عبارتند از ساختمان سازی، پرورش گل و گلفروشی، پرستاری، آرایشگری، کار در چاپخانه.
لاتکس طبیعی که در لاستیک است برای تهیه دستکش های لاتکس، کاندوم، بادکنک، باند های لاستیکی، پاک کن و اسباب بازی بکار می رود. آلرژی به لاتکس در اواخر دهه 1980 هنگامی که بهداشتیاران به منظور جلوگیری از سرایت بیماری هایی مانند هپاتیت و ایدز شروع به استفاده از دستکشهای لاتکس پودر دار نمودند شیوع یافت. در 15 سال گذشته استفاده فزاینده از دستکش های غیر لاتکس یا بدون پودر منجر به کاهش آلرژی به لاتکس شده است. آلرژی به لاتکس با کهیر تماسی، رینیت، ورم ملتحمه، آسم و درماتیت تماسی نمایان می شود.
قرار گرفتن در معرض مواد آلرژی زا (آلرژنها) یا مواد شیمیایی در محل کار می تواند منجر به آلرژی های شغلی مانند آسم، رینیت، ورم ملتحمه، کهیر و درماتیت تماسی گردد. برخی مواد مانند لاتکس می تواند موجب بروز آلرژی های پوستی و تنفسی هر دو شود.
علائم تنفسی متناوب مانند: تنگی قفسه، خس خس و سرفه از علائم بیماری آسم است. 10 تا 25 درصد از موارد آسم بزرگسالان به عوامل شغلی نسبت داده می شوند. تخمین زده می شود که در اروپا 1 تا 1.2 میلیون کارگر مبتلا به آسم شغلی باشند. عمده مشاغلی که در معرض ابتلا به آسم شغلی هستند عبارتند از نانوایی، کار با حیوانات آزمایشگاهی و بهداشتیاری، نقاشی با اسپری، کارهای نظافتی، مشاغل مرتبط با چوب، کشاورزان و آرایشگری مو.
در تشخیص آسم شغلی، گام اول تهیه سابقه بالینی و شغلی بیمار است که امکان بررسی احتمال وقوع بیماری و نیز رابطه آن با شغل بیمار را فراهم می آورد. هنگامی که شک آسم شغلی وجود دارد، انجام تست های عینی مانند تست عملکرد ریوی و تست آلرژی خون یا پوست برای تأیید تشخیص طبیِ سودمند خواهند بود. بهترین روشی که اثبات می کند که عارضه آسم در نتیجه یک عامل شغلی بوجود آمده است، قرار دادن بیمار در معرض عامل مورد نظر به نحو کنترل شده در آزمایشگاهِ یک مرکز تخصصی می باشد (روش چالش استنشاقی با ماده خاص).
تشخیص رینیت شغلی، همانند آسم شغلی، مبتنی بر سابقه بالینی و شغلی بیمار و تست آلرژی خون یا پوست می باشد. در برخی موارد، ممکن است چالش استنشاقی خاص نیز (به شرح فوق) انجام شود.
در تشخیص درماتیت شغلی نیز سابقه بالینی و شغلی بیمار تهیه شده و معاینه بدنی و تست آلرژی پوست (تست پچینگ) صورت می گیرد.
تشخیص آلرژی شغلی به لاتکس نیز مبتنی بر سابقه بالینی و شغلی بیمار، تست آلرژی خون یا پوست و در مواردی که علائم تنفسی وجود داشته باشند، تست عملکرد ریوی می باشد.
بهترین درمان در مورد آسم شغلی، اجتناب از عاملِ مسبب آلرژی یا به حداقل رساندن میزان مواجهه است؛ البته تغییر شغل آنهم بدون تحمل پیامدهای نامطلوب اجتماعی اقتصادی آن (مانند از دست دادن درآمد) دشوار است. درمان دارویی آسم شغلی همانند درمان مبتلایان به آسم غیر شغلی است.
در درمان رینیت شغلی، اجتناب کامل از قرار گرفتن در معرض عامل رینیت می تواند پیامدهای اجتماعی اقتصادی نامطلوبی همچون از دست دادن شغل و درآمد داشته باشد. به دنبال آن کاهش مواجهه، درمان دارویی و نظارت پزشکی دقیق می تواند رویکردی قابل قبول بشمار آید.
درمان درماتیت شغلی مبتنی بر اجتناب اکید از مواد مسبب درماتیت و درمان دارویی موضعی می باشد.
در راستای درمان آلرژی شغلی به لاتکس، در صورت وجود کهیر تماسی، استفاده از دستکش های لاتکس بدون پودر یا دستکش های غیر لاتکس معمولاً سودمند واقع می شود و اگر عضو درگیر، بینی باشد، الزامی است که تمامی همکارانِ شخص بیمار از دستکش های لاتکس بدون پودر استفاده نمایند زیرا پودر روان کننده، ذرات لاتکس را در محیط کار آزاد می سازد و آلرژن های لاتکس ممکن است مورد استنشاق قرار گیرند. در صورت آسم یا درماتیت تماسی، اجتناب کامل از دستکش های لاتکس و دیگر محصولات لاتکس توصیه می شود.
همانطور که قبلاً گفتیم پرهیز اساس مقابله با آلرژی های شغلی است.
گاهی اوقات اجتناب از مواد آلرژی زا عملی است؛ البته این امر همواره امکان پذیر نیست.
دومین اقدام، حفاظت شخصی یا عمومی به کمک ماسک های صورت، دستکش، سیستم های فیلتر هوا و غیره می باشد.
پیشگیری از آسم و رینیت شغلی:
پایش هوا یعنی کنترل دقیق سطح عوامل وجود در هوا که علت آسم شغلی شناخته می شوند، بهترین راه جلوگیری از این دو عارضه محسوب می شود. تعلیم خطرات آسم شغلی به کارگران و در سطحی پایین تر، به بزرگسالان جوانی که قرار است به نیروی کار بپیوندند حائز اهمیت است.
پیشگیری از درماتیت شغلی:
جایگزین کردن مواد مسبب، تغییر فرآیند های تولید به منظور احتراز از تماس با مواد خطرناک، دادن اطلاعات و آموزش به کارگران، و استفاده از عوامل حفاظت کننده و دستکش ها موثرترین اقدامات پیشگیرنده هستند.
پیشگیری از آلرژی شغلی به لاتکس:
استفاده از دستکش های لاتکسِ بدون پودر و همچنین اجتناب از محصولات لاتکس در پیشگیری از آلرژی شغلی به لاتکس بسیار موثر است
اینکه ممکن است دارو ها اثرات نامطلوبی ایجاد نمایند امری غیر معمول نیست.
بعبارت دیگر داروها ممکن است در کنار اثر مطلوب خود موجب برخی تغییرات نامطلوب گردند.
گاهی اوقات این تغییرات می تواند واکنش های آلرژیک حقیقی باشد؛ البته در اکثر موارد این تغییرات در واقع عوارض جانبی داروها هستند.
داروهایی که بنحو شایعی موجب آلرژی می شوند عبارتند از آنتی بیوتیک ها و در میان آنها، خانواده پنی سیلین (بطور مثال آموکسی سیلین).
آسپیرین (استیل سالیسیلیک اسید) و NSAIDها (مسکنهایی مثل ایبوبروفن، دیکلوفناک، پیروکسیکام، مفانمیک اسید، ناپروکسن، ...) نیز از عواملی هستند که مکرراً موجب آلرژی می شوند.
علاوه بر علائم دیگر، آلرژی دارویی می تواند موجب بروز علائم ذیل گردد:
کهیر و آنژیوادم (کهیر و ورم)
آنافیلاکسی (واکنش آلرژیک فراگیر یا شوک آلرژیک)
درماتیت تماسی (بطور مثال اگزما در موضع استعمال یک کرم)
بثورات پوستی خارش دار
برای ایجاد آلرژی دارویی معمولاً لازم است دارویی آلرژی زا و یا دارویی که رابطه نزدیکی با داروی آلرژی زا دارد را قبلاً مصرف کرده باشیم لذا تحمل قبلیِ خوبِ یک دارو ایجاد آلرژی دارویی را غیرمحتمل نمی سازد.
برخی افراد اظهار می کنند که "به تمامی داروها آلرژی دارند" این امر از لحاظ علمی امکان ناپذیر است.
اگر شما به داروهای مختلف واکنش نشان می دهید باید بررسی شود که آیا این داروها با هم مرتبط هستند یا خیر؟ و نیز آیا واکنش مورد نظر یک واکنش آلرژیک حقیقی است یا عوارض جانبی داروهای مصرفی؟
تست آلرژی دارویی یکی از دشوارترین و خسته کننده ترین موضوعات در تشخیص طبی آلرژی ها است.
به استثنای آلرژی به پنی سیلین برای تست آلرژی های دارویی محلول های تجاری با غلظتهای استاندارد وجود ندارند. بعبارت دیگر تمامی مواد آزمایش باید توسط پزشک یا داروخانه بیمارستان تهیه شود.
ثانیاً پس از اینکه دارو وارد بدن می شود دچار تغییر می شود. وقتی قرصی را می بلعید شیره معده آن را تجزیه می کند و زمانی که دارویی به شما تزریق می شود طی فرآوری در کلیه یا کبد دارو به مولکولی تقریباً متفاوت (متابولیت ها) تبدیل می شود. این امر نیز انجام آزمایش تشخیص آلرژی را دشوار می سازد زیرا این تغییرات را نمی توان همواره در خارج از بدن شبیه سازی نمود. افزون بر این، ما در تمامی موارد اطلاع نداریم که بدن چگونه دارو را تغییر می دهد یا اینکه چه بخش هایی از دارو موجب بروز آلرژی می شود.
اولین گام تهیه یک سابقه بالینی دقیق است.
هنگامی که احتمال می دهید به دارویی واکنش داده باشید مهم است بدانید که چه علائمی و دقیقاً چه زمانی در شما نمایان شده اند و دارو را دقیقاً چه زمانی مصرف کرده اید.
سوالات دیگر که پزشک شما خواهد پرسید این است که آیا همزمان با داروی مورد نظر دارو/داروهای دیگری (مانند مسکن، آنتی بیوتیک، داروی فشار خون، قرص های ویتامین یا داروهای مکمل) نیز مصرف کرده اید یا خیر؟ و آیا این اولین باری است که داروی مورد نظر را مصرف کرده اید یا اینکه این دارو یا داروی مشابه آن را قبلاً هم مصرف کرده بودید؟
بیماری هایی که پیش از مصرف دارو وجود داشته اند و همچنین عوامل همراه نیز حائز اهمیت می باشند.
تست پریک پوست (SPT) را می توان بطور معمول برای هر دارویی خواه تزریقی و خواه به شکل قرص یا شیاف انجام داد.
دارو در رقیق کننده مناسبی حل می شود (که می تواند در مورد قرص ها بسیار دشوار باشد) و قطره ای از آن روی ساعد چکانده می شود و سپس با لانست خراشی (روی پوست) ایجاد می شود. اگر پس از 20 دقیقه قرمزی و تورم (مانند محل نیش پشه) ایجاد شود احتمال حساسیت به دارو می رود. در بیمارانی که بلافاصله واکنش نمی دهند، تست پس از چند ساعت یا پس از یک یا چند روز دوباره خوانده می شود. با اینحال، بسته به دارو و محلول رقیق سازی، این واکنش را گاهی اوقات می توان در افرادی نیز مشاهده کرد که نسبت به دارو حساسیت ندارند و لذا این واکنش باید از سوی پزشکی که در آلرژی دارویی تبحر دارد تفسیر گردد.
هنگامی که تست داخل جلدی انجام می شود مقدار فوق العاده کوچکی از داروی محلول به درون پوست تزریق می شود. این عمل تنها برای داروهای تزریقی صورت می گیرد و نه برای قرص ها، شربت ها و غیره. این تست، درست مانند تست پوستی پریک، پس از 20 دقیقه و/یا پس از چند ساعت یا روز خوانده می شود. تست داخل جلدی، در مقایسه با تست پوستی پریک، حساستر بوده ولی به اندازه آن اختصاصی نمی باشد.
بر خلاف آلرژی به گرده های گل، مایت غبار خانه و حیوانات، برای تشخیص طبی آلرژی دارویی تست های خون بسیار اندکی وجود دارد. معتبرترین تست عبارت است از تعیین آنتی بادی های ایمونوگلوبولین E (IgE) اختصاصی که تستی کاملاً قابل اعتماد برای آلرژی به پنی سیلین و تعداد اندکی از داروها می باشد. تست های دیگر مانند تست تغییر شکل لنفوسیت، تست فعالسازی بازوفیل یا تست فعالسازی لنفوسیت نیز ممکن است در مورد برخی بیماران سودمند واقع شوند مشروط بر اینکه توسط پزشک مجرب در زمینه حساسیت دارویی انجام گرفته و تفسیر شوند.
دقیق ترین راه برای تعیین اینکه بیمار آلرژی دارویی ("معیار طلایی") دارد یا خیر این است که بیمار (تحت نظر پزشک) داروی مورد نظر را مصرف کند و پیامد های آن بررسی شود این روش تست چالش کنترل شده نام دارد.
خطر این روش آن است که بیمار می تواند علائمی همانند علائم اولین مرتبه مصرف دارو را از خود بروز دهد لذا در این تست بیمار باید تحت نظارت دقیق پزشک همواره با مقدار اندکی از دارو شروع کرده و سپس بطور آهسته و تدریجی مقدار دارو افزایش داده شود و اگر علائم نمایان شدند وحتی اگر شدید نبودند نیز درمان باید آغاز شود. در صورتی که دارویی که بیمار به آن حساسیت داده است برای سلامتی وی ضروری باشد مهم است که واکنش ازدیاد حساسیت بطور دقیق تعین شود.
خوشبختانه هنگامی که بیمار به دارویی آلرژی دارد در اکثر مواقع، داروی جایگزین موجود است و در غیر اینصورت پزشک سعی می کند تا حساسیت زدایی کند یعنی کاری می کند که بیمار بتواند دوباره دارو را تحمل کند.
در روند حساسیت زدایی مقدار بسیار اندکی دارو به بیمار داده می شود و پس از هر 30 یا 60 دقیقه اندکی دیگر دارو به وی داده می شود تا وی بتواند مقدار دارویی را که باید مصرف کند تحمل نماید. این روند می تواند یک یا دو روز و یا مدت بیشتری طول بکشد.
روند حساسیت زدایی، درست همانند تست تحریک دارو، عاری از خطر نیست زیرا علائم آلرژی ممکن است در بیمار ظهور نماید لذا روند حساسیت زدایی بطور معمول در بیمارستان و تحت نظارت شدید صورت می گیرد.
توجه شود که حالت تحمل تا زمانی که بیمار دارو را بطور روزانه مصرف می کند باقی می ماند و اگر بیمار مصرف دارو را قطع کند یا مصرف آن را حتی برای چند روز فراموش کند تحمل خود نسبت به دارو را از دست می دهد.
هر چند بسیاری از افراد ادعا می کنند که نسبت به داروها آلرژی دارند ولی این حالت خیلی شایع نیست لذا اگر علائم غیر معمولی در خود مشاهده می کنید که ممکن است مربوط به دارو باشند به پزشک خود مراجعه نمایید تا بررسی کند که آیا آن علائم بیانگر آلرژی است یا تنها عارضه جانبی دارو می باشد.
اگر آلرژی دارویی در شما تشخیص داده شود همواره باید گزارش دقیق تشخیص پزشک خود را مبنی بر اینکه به چه دارو یا داروهایی آلرژی دارید، از چه دارو/داروهایی باید اجتناب کنید و چه داروهای جایگزینی را می توانید مصرف کنید همراه خود داشته باشید.
در برخی موارد، هنگامی که بیمار نسبت به دارویی که بطور مکرر مصرف می کند آلرژی داشته باشد یا واکنشی شدید را تجربه کرده باشد باید از گردنبند یا دستبند هشدار پزشکی استفاده نماید.
آنافیلاکسی یعنی واکنش آلرژیک فراگیر که در آغاز سریع است و می تواند شدید باشد.
هرچند نادر است ولی در برخی موارد آنافیلاکسی به عواقبی بلند مدت یا حتی مرگ منجر می شود.
تخمین زده می شود که سالانه 3 تا 30 نفر از هر صد هزار نفر دچار بحران آنافیلاکسی می شوند بنابراین عارضه آنافیلاکسی شیوع زیادی ندارد ولی بسیار خطرناک و مرگ آور است.
از نظر تعریف، حداقل دو سیستم بدن بطور همزمان در این سندرم درگیر می شوند.
پوست در اکثر موارد (حدوداً در 80 درصد آنها) به شکل خارش، کهیر، قرمزی گسترده یا آنژیو ادم درگیر می شود.
دیگر سیستم هایی که ممکن است در این عارضه درگیر شوند عبارتند از سیستم تنفسی (به شکل رینیت حاد، آسم یا آنژیو ادم راه هوایی فوقانی)، مجرای گوارشی (به شکل تهوع، استفراغ، پیچش های شکمی و اسهال) یا سیستم قلبی عروقی (به شکل تپش و افزایش ضربان قلب، یا افت فشار خون). این امر می تواند منجر به خواب آلودگی، بیهوش شدن و در بدترین سناریو ایست قلبی یا تنفسی گردد.
شایع ترین علت آنافیلاکسی در کودکان غذا و در بزرگسالان دارو می باشد.
سومین دلیل آنافیلاکسی نیش زنبور و زنبور عسل و در واقع آلرژی به زهر موجود در نیش آنهاست.
تشخیص آنافیلاکسی بر اساس علائم و نشانه های موجود صورت می گیرد و نیازمند اقدام فوری است، لذا در آن لحظه بحرانی تست آزمایشگاهی به تصمیم گیری کمکی نمی کند.
برخی تست های آزمایشگاهی مانند تست سطح تریپتاز سرم می تواند در تأیید تشخیص حادثه آنافیلاکسی سودمند باشد ولی برای رسیدن به پاسخ دقیق باید در نیم ساعت اول بروز واکنش آلرژی انجام شوند که بطور معمول در زمان بروز علائم فرصت کافی برای انجام آنها وجود ندارد و وقتی که بیمار به مراکز درمانی می رسد زمان انجام تست از دست رفته است.
سایر بیماریهای آلرژیک و حتی شرایط دیگری همانند ماستوسیتوز سیستمیک باید به اندازه کافی مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرند.
هنگامی که شک آنافیلاکسی حاد وجود دارد، باید بلافاصله به پزشک مراجعه نمود.
بیمارانی که پزشک برای آنها اپی نفرین خود تزریق نسخه کرده است در صورتی که علائم آنافیلاکسی در آنها نمایان شود باید بلافاصله طبق دستور پزشک از آمپول استفاده نمایند.
مدیریت بلند مدت در این بیماران حیاتی است بعبارت دیگر بیمار باید سریعاً به منظور بررسی علل محتمل این عارضه به متخصص آلرژی مراجعه نماید و همچنین در خصوص شناسایی و مدیریت آنافیلاکسی حاد آموزش لازم را ببیند.
اگر مبتلا به آنافیلاکسی هستید، توصیه های زیر را به دقت در نظر بگیرید:
باید به متخصص آلرژی مراجعه کنید تا آلرژی هایی را که زمینه ساز آنافیلاکسی در شماست شناسایی نماید.
باید اطلاعات کتبی درباره مواردی که نیازمند پرهیز هستند را کسب نمایید؛ بعبارت دیگر در صورت داشتن آلرژی غذایی، لازم است مواد غذاییِ دارای واکنش متقاطع را که باید از آنها دوری جویید بشناسید.
باید جعبه کمک های اولیه خود را که آدرنالین (اپی نفرین) نیز در آن یافت می شود همواره بهمراه داشته باشید و طبق برنامه درمان شخصی خود از آن استفاده نمایید.
از پزشک متخصص خود بپرسید که آیا ضرورت دارد دستبند هشدار آنافیلاکسی که نشان میدهد به چه موادی آلرژی دارید به دست خود ببندید یا خیر؟
همواره کپی گزارش پزشکی خود را بهمراه داشته باشید.
خانواده، دوستان و همکاران خود را از بیماری خود مطلع سازید تا در صورت بروز حادثه جدید آنافیلاکسی بتوانند به شما کمک نمایند.
شایع ترین حشرات گزنده عبارتند از زنبورعسل، زنبور سرخ، زنبور زرد و زنبور بی عسل.
هنگامی که این حشرات نیش می زنند زهری را تزریق می کنند که دارای اثرات سمی است بعبارت دیگر زهر، موضع نیش را تحریک می کند و موجب تورم، قرمزی، خارش یا درد می شود. تمامی این واکنش ها عادی هستند. البته زمانی که شما به نیش حشره آلرژی دارید ممکن است به واکنش جدی و فراگیرتری غیر از موارد بالا مبتلا شوید (که به آن آنافیلاکسی می گویند).
زنبور بی عسل نام مشترکی است که به اکثر گونه های حشرات پرده بال، البته بجز زنبورعسل و مورچه ها، اطلاق می شود. زنبور بی عسل بدنی باریک و بلند، کمری باریک و پاهای باریک و بلندِ استوانه ای شکل دارد و پوستش نرم و درخشان است.
زنبور های زرد، زنبورهای سرخ و زنبور های بی عسل کاغذی شایع ترین انواع زنبور های بی عسل هستند که مردم با آنها مواجه می شوند.
زنبورهای عسل، در مقایسه با زنبور های بی عسل، بدنی محکم و مودار دارند. پاهای عقبی آنها پهن است تا بتوانند گرده های گل را جمع آوری و حمل کنند. بدن زنبور عسل حدود 12 میلی متر (نیم اینچ) و معمولاً زرد رنگ است و 3 یا 5 بند شکمی قهوه ای تیره دارد. زنبورهای عسل دو جفت بال دارند و فاقد کمرِ زنبور بی عسل و زنبور سرخ هستند.
زنبور های عسل می توانند نیش بزنند ولی نسبت به زنبور های بی عسل و زنبور های سرخ حالت تهاجمی کمتری دارند.برخلاف زنبورهای زرد، زنبورهای بی عسل و زنبورهای سرخ، زنبورهای عسل نیش و غده سمی را پس از نیش زدن برجای می گذارند. نیش زنبورهای عسل حالتی قلاب مانند دارد که باعث می شود نیش در پوست قلاب شده، باقی بماند.
نیش که به سیستم گوارشی زنبور عسل متصل است، هنگامی که زنبور عسل برای فرار تلاش می کند از شکمش جدا می شود. در نتیجه زنبورعسل پس از مدت کوتاهی می میرد.
اگر زنبور عسل شما را بگزد، هر چه زودتر نیش را (که به غده زهر متصل است) به کمک ناخن خود از پوست خارج نمایید. سعی نکنید نیش را با دو انگشت خود در آورید زیرا فشار حاصل از این کار تنها باعث ورود بیشتر زهر به پوستتان می شود.
در برخی مناطق جغرافیایی خاص مانند آمریکای جنوبی، همه می دانند که نیش مورچه آتشین قرمز موجب واکنش های آلرژیک می گردد. گاهی اوقات، حشرات دیگری نیز بعنوان حشراتی که موجب آلرژی می شود شناخته می شوند. هرچند بسیار نادر، این مطلب درباره خرمگس، کنه، ساس یا حتی پشه ها صادق است.
واکنش های موضعی غیر آلرژیک ممکن است به مدت یک هفته تداوم یابد.
محل نیش را باید با آب و صابون شست.
واکنش های موضعی را می توان با یخ، سرکه، عسل یا پماد موضعی تجاری (کالامین، کورتیزون) درمان کرد.
واکنش های آلرژیک فراگیر ترکیبی از علائم زیر است: کهیر، ورم (آنژیو ادم)، بثورات خارش دار گسترده، خشن شدن صدا، تنگی نفس، تهوع، استفراغ، اسهال و بیهوش شدن (غش کردن).
نیش حشره موجب یک واکنش آنافیلاکسی می شود که مستلزم ارزیابی آلرژیک جامع و درمان خاص می باشد .
حدود 1 تا 5 درصد از کل جمعیت به مواد غذایی آلرژی دارند.
زمانی میگوییم که شما آلرژی غذایی دارید که پس از مصرف غذا بعلت واکنش سیستم ایمنی به آن غذا واکنش ایجاد شود.
تنها پزشک متخصص می تواند تشخیص دهد که به ماده غذایی خاصی آلرژی دارید یا خیر، زیرا بدن بدون داشتن آلرژی نیز ممکن است به مواد غذایی واکنش نشان داد که از نوع آلرژی نباشد.
بیش از 120 ماده غذایی می توانند موجب آلرژی غذایی گردند.
غذاهایی که بنحو شایعی موجب واکنش های جدی آلرژیک در سراسر جهان می گردند عبارتند از شیر، تخم مرغ، بادام زمینی، مغز های درختی، غلات (عمدتاً گندم)، دانه های سویا، ماهی و حلزون صدفدار.
اکثر واکنش های آلرژیک در میان کودکان در نتیجه تعداد محدودی از مواد غذایی، یعنی تخم مرغ، بادام زمینی، شیر و مغزهای درختی عارض می شود.
آلرژی به تخم مرغ و شیر اغلب طی سالهای اولیه زندگی برطرف می شود.
میوه ها، سبزیجات، مغزهای درختی و بادام زمینی نیز موجب بروز اکثر واکنش های آلرژیک به مواد غذایی در میان بزرگسالان می شود.
در افرادی که به گرده گیاهان یا لاتکس آلرژی دارند پس از خوردن برخی میوه ها، سبزیجات یا مغزها اغلب علائم آلرژیک نمایان می شود. واکنش متقاطع بدین دلیل روی می دهد که گرده و لاتکس محتوی پروتئین هایی است که مشابه با پروتئین های موجود در مواد غذایی هستند و سیستم ایمنی ممکن است به هر دو آنها واکنش نشان دهد.
در واقع حدود 70 درصد آلرژی های غذایی مربوط به آلرژی به گرده می باشد.
قاعده کلی این است که فرآوری یک ماده غذایی توانایی آن را در ایجاد علائم آلرژیک تغییر نمی دهد. با اینهمه اکثر افرادی که نسبت به گرده ها آلرژی دارند ممکن است غذاهای دارای واکنش متقاطع را بعد از پخته شدن بهتر تحمل نمایند.
علائم آلرژی غذایی در افراد مختلف متفاوت هستند با اینحال فرد مبتلاعموماً هر بار که غذایی آلرژی زا را مصرف می کند علائم مشابهی را نمایان می سازد.
علائم آلرژی های غذایی از ناراحتی های خفیف تا واکنش های شدید تهدید کننده زندگی (آنافیلاکسی) که نیازمند مداخله پزشکی فوری است تغییر می کند.
تشخیص آلرژی غذایی توسط خود فرد غیر قابل اعتماد است و از طرف دیگر عدم تشخیص بالینی یک آلرژی غذایی جدی خطر بالقوه ای برای زندگی فرد محسوب می شود. لذا اگر شک دارید که مبتلا به آلرژی غذایی هستید یا خیر باید به متخصص مراجعه نمایید.
در راستای تشخیص بالینی آلرژی غذایی، پزشک متخصص ابتدا درباره علائمی که دارید با شما صحبت می کند سپس از نظر وجود علائم معاینه نموده و آزمایش می کند که آیا سیستم ایمنی تان آنتی بادی های IgE اختصاصی به غذا تولید کرده است یا خیر؟
تست پریک پوست و تست های خون مهمترین تست هایی هستند که بدین منظور بکار می روند.
البته وجود آنتی بادی های IgE خاص لزوماً به این معنا نیست که شما حتماً علائم آلرژی غذایی را تجربه خواهید کرد.
لذا، گاهی اوقات تنها راه برای تشخیص طبی دقیق آلرژی غذایی، حذف کردن غذای مظنون از رژیم غذایی است تا مشاهده شود که آیا علائم بهبود می یابند یا خیر؟ و در صورت بهبود، غذای مظنون به تدریج در برنامه غذایی بیمار افزایش داده می شود تا مشاهده شود که آیا علائم مجدداً پس از مصرف دوباره پدیدار می شوند یا خیر؟ این روند، چالش غذایی نامیده می شود.
تست های چالش در بیمارستان یا کلینیکی انجام می گیرد که کارکنان آنها از مهارت کافی در درمان واکنشهای شدید آلرژی (آنافیلاکسی) برخوردارند و متخصصین آلرژی همواره بر عملکرد تست های چالش نظارت دارند.
هنگامی که آلرژی غذایی در شما تشخیص داده می شود باید تمامی محصولات غذایی را که موجب واکنش های آلرژیک شده اند از رژیم غذایی خود حذف نمایید.
هنگامی که خودتان آشپزی می کنید یا دیگری برای شما آشپزی می کند مهم است که غذای تان به غذایی که تحمل آن را ندارید آلوده نشود.
آلودگی ممکن است از طریق ریخته شدن، پاشیده شدن، یا خرده های ماده غذایی آلرژی زا، خوب جدا نکردن غذای رژیمی، و یاآلوده بودن دست ها، بشقاب ها یا ظروف ایجاد شود.
لذا حائز اهمیت است که خانواده، دوستان و تهیه کنندگان غذا را از آلرژی خود مطلع سازید.
در اروپا به موجب قانون، نام مواد غذایی آلرژی زای زیر یا محصولاتی که از این مواد غذایی تهیه می شوند، باید هنگامی که بصورت محصولات غذایی بسته بندی شده عرضه می شوند روی بسته بندی درج شود:
غلات حاوی گلوتن مانند گندم، چاودار، جو
سخت پوستان و نرم تنان مانند میگو، خرچنگ دریایی و اختاپوس
شیر، تخم مرغ، ماهی
بادام زمینی، گیاه لوپن، دانه های سویا
مغزها مانند بادام، فندق، گردو، بادام هندی، گردوی آمریکایی، پسته، فندق
کرفس، خردل، و دانه های کنجد
دی اکسید سولفور و سولفیت ها
بسته بندی برخی مواد غذایی برچسب "محتوی بادام زمینی است" یا "محتوی شیر است" و غیره دارد.
صنایع غذایی از این برچسب ها استفاده می کنند تا به مصرف کنندگان درباره آلودگی احتمالی با ماده غذایی آلرژی زا هشدار دهد.
تولید کنندگان مختلف مواد غذایی معیارهای متفاوتی برای استفاده از برچسب "محتوی ... است" دارند.
لذا این برچسب ها سطوح متفاوتی از خطر را نشان می دهند.
اغلب اجتناب از غذاهای معین دشوار است لذا این خطر وجود دارد که بطور اتفاقی غذایی را بخورید که تحمل آن را ندارید.
علائم خفیف را می توان با آنتی هیستامین ها درمان نمود.
اگر در معرض واکنش های آلرژیک جدی قرار دارید ممکن است پزشک متخصص تان توصیه کند که برای موقعیت های اضطراری داروی آدرنالین بهمراه داشته باشید.
آلرژی غذایی تاثیری قابل توجه بر تمامی جنبه های زندگی روزانه دارد.
تحقیقات نشان داده اند که:
زندگی روزانه افرادی که به بادام زمینی آلرژی دارند در مقایسه با افراد مبتلا به رماتیسم بیشتر مختل می گردد. (این مطالعه در اروپا انجام شده که بادام زمینی غذای اصلی محسوب میشود اما در کشور ما بررسی دقیقی در این زمینه نشده است)
در خانواده های دارای کودکانی با آلرژی غذایی فعالیت های خانوادگی محدود است.
در مقایسه با دختران نوجوانی که با موقعیت هایِ مشابه آلرژیِ دیگری دست به گریبان هستند، دختران نوجوان مبتلا به آلرژی غذایی از حیث اجتماعی و سلامتی ، ناراحتی بیشتری احساس می کنند.
متاسفانه در حال حاضر روش دقیقی برای پیشگیری از آلرژی غذایی وجود ندارد ولی خوشبختانه با پرهیز از مصرف خوراکی های صنعتی و فرآوری شده میتوان از تعداد قابل توجهی از واکنشهای ناخواسته به خوراکی ها جلوگیری کرد.
برای پیشگیری بهتر است از خوراکی های زیر در حد امکان پرهیز کنیم:
جالبه که بدونیم استرس نقش بسیار پر رنگی در بروز علائم انواع آلرژی ها و بخصوص آلرژی غذایی داره
کاهش استرس روزمره بسیار در پیشگیری از علائم آلرژی موثر است
ورم ملتحمه آلرژیک بیماری شایع سطح خارجی چشم است.
نه همیشه ولی اغلب اوقات ورم ملتحمه آلرژیک در اثرعوامل آلرژی زا آغاز میگردد.
پنج فرم بالینی در بیماریهای آلرژیک چشم وجود دارد.
متداولترین شکل این بیماری ورم ملتحمه آلرژیک حاد و فصلی می باشد. این بیماری اغلب با آلرژی بینی همراه بوده و عمدتاً کودکان و بزرگسالان جوان را مبتلا می سازد. حدود 15 درصد کودکان اروپایی 13 تا 14 ساله مبتلا به این بیماری هستند و در کشورهایی با سطح اقتصادی بالا شایع تر است.
ورم ملتحمه آلرژیک دائمی (نه فصلی) شکل دیگری از التهاب خوش خیم ملتحمه چشم است که اغلب بالغین جوان ساکن شهرها را مبتلا میسازد.
بیماریهای شدید التهاب آلرژیک ملتحمه شیوع خیلی کمی دارند .
در بین آنها کراتوکنژنکتیویت بهاره شایعتراست که از هر 10000 نفر، 2/3 را در اروپای غربی مبتلا کرده است.
کراتوکنژنکتیویت آتوپیک و ورم ملتحمه ی پاپیلری غول پیکر دو نوع مشابه و در عین حال نادر هستند.
غالب ترین علامت و نشانه کنژکتیویت آلرژیک خارش چشم هست بطوریکه برخی وجود خارش چشم را برای تشخیص این بیماری ضروری میدانند.
اغلب بیماران از ترشحات آبکی و قرمزی چشم نیز شکایت دارند.
این علایم در بین تمام اشکال آلرژیهای چشمی مشترک هستند اما بیش از همه در دو فرم خوش خیم یعنی کنژکتیویت آلرژیک فصلی و دائمی دیده میشود.
تشخیص این بیماریها براحتی توسط پزشک عمومی یا متخصص اطفال داده میشود.
اگر درد بر خارش غلبه داشته باشد؛ ترشحات بسیار شدید باشند (بطوریکه پلکها مانند چسب در صبح ها بهم بچسبند) و اگر ترس از نور وجود داشته باشد (نور باعث آزار شدید چشمی بشود) بیمار باید به چشم پزشک مراجعه کند.
در این موارد ممکن است در قسمت داخلی پلک تورم هایی مشابه قلوه سنگ دیده شود (به آن پاپیلای غول آسا گفته میشود) یا التهاب فراوان در قسمت لیمبوس (محل اتصال سفیدی چشم به قسمت رنگی) که حاوی تعداد زیادی سلولهای التهابی هست؛ مشاهده گردد.
درگیری قرنیه (قسمتی که در قدام قسمت رنگی چشم و بر روی عدسی قرار دارد) را کراتیت میگویند. اگر بیمار ترس از نور(فوتوفوبیا) و اختلال دید دارد باید به کراتیت شک کرد.البته کراتیت در بیماری کراتوکنژکتیویت آتوپیک که چهارمین بیماری از درگیریهای آلرژیک چشم هست نیز رخ میدهد .
پنجمین بیماری تحت عنوان کنژکتیویت پاپیلاری غول آسا شباهت زیادی به دو فرم کراتوکونؤنکتیویت آتوپیک و کراتوکونزنکتیویت بهاره دارد. کونژنکتیویت غول آسا پیامد نادر استفاده از لنزهای تماسی میباشد.
تشخیص بالینی این عارضه معمولاً برای پزشکان آسان است. با اینحال در موارد شدید مراجعه به چشم پزشک ضروری است تا از آسیب به غشای قرنیه جلوگیری شود.
در خصوص بزرگسالان، این وضعیت ممکن است با سندرم خشکی چشم اشتباه شود. عارضه های دیگری مانند روزاسه چشمی و بلفاریت نیز ممکن است علائمی مشابه با علائم کونژنکتیویت آلرژیک داشته باشند.
مراجعه به متخصص آلرژی در موارد کونژنکتیویت آلرژیک فصلی و حاد ضروری است، بویژه زمانی که شرایط بروز این عارضه همواره مشابه باشد (بطور مثال در مکانی خاص یا در فصلی معین یا پس از تماس با حیوانی خانگی). در این موارد واکنش های فوری به آلرژنها را مسبب بروز این عارضه میدانند.
وجود این عارضه بوسیله تست های پریک و IgE اختصاصی سرم مورد بررسی قرار می گیرد. افزون بر این روشها تست تحریک ملتحمه نیز می تواند صورت گیرد.
در بروز کونژنکتیویت آلرژیک فصلی، گرده ها و همچنین کپکها نیز دخیل می باشند.
شوره پوست و بدن حیوانات خانگی و مایت در بروز کونژنکتیویت آلرژیک عود کننده دخالت بیشتری دارند.
کونژنکتیویت آلرژیک دائمی علامت بسیار مهمی برای بررسی آلرژی می باشد که مایت ها (گرد و غبار خانگی) و دیگر آلرژنهای دائمی می توانند در بروز این عارضه دخیل باشند.
کونژنکتیویت بهاره و کونژنکتیویت آتوپیک نیازمند بررسی های تخصصی درباره آلرژنهای مسبب واکنش های فوری و غیرفوری حساسیت شدید می باشند.
در خصوص واکنش های غیر فوری داروها و افزودنی ها را می توان از طریق تست های پچ مورد بررسی قرار داد.
هنگامی که موضوع کونژنکتیویت پاپیلاری غول آسا مطرح است هیچگونه بررسی آلرژیک مورد نیاز نیست؛ البته دست کم باید از لنزهای چشمی نرم دوری کرد.
به خاطر داشته باشید که در تمامی موارد فوق الذکر آغازگرهای آلرژیک می توانند با عوامل دیگری همانند خشکی چشم، مشکلات بینایی از نظر شکست نور و عوامل روانشناختی همراه باشند.
درمان کونژنکتیویت (ورم ملحتمه آلرژیک) به شکل بالینی که فرد به آن مبتلا هست بستگی دارد.
روش های ساده درمان این بیماری عبارتند از اشک های مصنوعی و قطره های سرمی فیزیولوژیک.
در روش های درمانی غالباً از داروهای آنتی هیستامین و ضد دگرانولاسیون ماست سل ها استفاده می شود.
این داروها بصورت قطره های موضعی چشم و گاهی اوقات بصورت داروهای خوراکی یافت می شوند و واقعاً ایمن می باشند البته به استثنای حالتی که استعمال مکرر منتهی به واکنش فوری به افزودنی های موجود در این داروها شود.
تجویز قطره های استروئید تنها باید توسط چشم پزشک صورت گیرد.
در اشکال پیچیده ورم ملحتمه آلرژیک شدید گاهی اوقات جراحی ضرورت می یابد.
متخصص آلرژی می تواند علاوه بر روش های فوق برخی پرهیزها و همچنین در موارد خاص تر حساسیت زدایی را تجویز نماید.
حتی در موارد بی خطر کونژنکتیویت (ورم ملتحمه آلرژیک) هم کیفیت زندگی بطور قابل توجهی تحت تاثیر قرار می گیرد.
توصیه های زیر را رعایت نمایید:
اگر آلرژی خاصی در شما شناسایی شده باشد و منبع آلرژی نیز قابل اجتناب باشد تلاش کنید از آن دوری جوئید.
از سرم نمکی یا اشک های مصنوعی برای شستن چشم ها و کمک به رفع ذرات و آلرژن ها از چشم استفاده کنید.
از چشمها با عینک طبی یا عینک آفتابی محافظت نمایید.
قطره چشم خود را در یخچال نگه دارید؛ قطره چشم اگر خنک باشد علائم را سریعتر تسکین می بخشد.
از خاراندن چشمها بویژه قبل از استفاده از قطره چشم بپرهیزید زیرا خاراندن موجب تحریک بیشتر چشمها می شود.
در خاتمه باید به خاطر سپرد که اکثر موارد کونژنکتیویت (ورم های آلرژیک ملتحمه) بی خطر هستند و به آسانی توسط پزشکان عمومی قابل درمان می باشند.
البته در اشکال مقاوم و عود کننده این عارضه ارجاع به پزشک آلرژی یا چشم ضروری می باشد.