بیماری های خودایمنی طیف وسیعی از بیش از 80 اختلال مرتبط هستند که از شایع تا نادر متغیر است. آنها حدود 5 درصد از مردم را تحت تأثیر قرار می دهند و یکی از مهم ترین مشکلات مزمن سلامت هستند. بیماری های خودایمنی شایع مانند تیروئیدیت، آرتریت روماتوئید و دیابت افراد قابل توجهی را در جامعه تحت تاثیر قرار می دهد. لوپوس (SLE) از موارد نادر بیماری های خودایمنی است.
در بیماریهای خودایمنی، سیستم ایمنی واکنش نامناسبی را علیه سلول‌ها، بافت‌ها و/یا اندام‌های خود ایجاد می‌کند که منجر به التهاب و آسیب می‌شود. این فرآیند می تواند به یک عضو منفرد در بدن یا چندین عضو بدن (سیستمیک) دیده شود و بر بسیاری از اندام ها و بافت های بدن تأثیر بگذارد. در حالی که تمایل به خودایمنی ممکن است در برخی افراد ارثی باشد، عواملی مانند عفونت ها و برخی داروها می توانند در ایجاد بیماری های خودایمنی نقش داشته باشند.
بیماری های خودایمنی موضعی (ویژه اندام) عمدتاً یک اندام و/یا بافت را تحت تأثیر قرار می دهند. با این حال، اثرات آن اغلب به سایر سیستم ها و اندام های بدن گسترش می یابد. این بیماری‌ها اغلب توسط متخصصان پزشکی گوناگون از جمله غدد، گوارش، مغز و اعصاب یا روماتولوژی می‌شوند.
بیماری های خودایمنی سیستمیک می توانند بسیاری از اندام ها و بافت های بدن را به طور همزمان تحت تاثیر قرار دهند. آنها را می توان به طور گسترده به بیماری های روماتولوژیک و اختلالات واسکولیت (التهاب رگ های خونی) طبقه بندی کرد. این بیماری ها اغلب توسط متخصصان روماتولوژی درمان می شوند.
بیماریهای خودایمنی معمولاً با استفاده از ترکیبی از تاریخچه بالینی، آزمایش‌های خون (اتوآنتی‌بادی‌ها، التهاب، عملکرد اندام‌ها) و سایر بررسی ها مانند اشعه ایکس تشخیص داده می‌شوند. گاهی اوقات ممکن است برای تشخیص نیاز به بیوپسی از بافت های آسیب دیده باشد.
طیف گسترده ای از گزینه های درمانی وجود دارد که به مرحله و نوع بیماری خودایمنی بستگی دارد. هدف اصلی درمان ها تسکین علائم، به حداقل رساندن آسیب اندام و بافت و حفظ عملکرد اندام است. گزینه های درمانی عبارتند از:
- جایگزینی عملکرد اندام انتهایی (مانند انسولین در دیابت)
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDS)
- داروهای ضد التهابی کورتیکواستروئیدی (مانند پردنیزولون)
- داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
- مونوکلونال های درمانی (مانند مهارکننده های TNF)
- درمان جایگزینی ایمونوگلوبولین (IRT)
دکتر بابک قلعه باغی
فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی
